Categorie: Rechtsstaat

Willen we meer of minder rechtsstaat?

Eerde de Vries1 reactie

Henri Bontebal (fractielleider CDA in de 2e Kamer) formuleerde het mooi in zijn brief aan de , toen nog, verkenner, Ronald Plasterk : “Is hij (Geert Wilders, edv) bereid om met zijn woorden, de manier waarop hij communiceert, de democratische rechtsstaat een beetje heel te houden. (…) Mijn punt is dat bij een democratische rechtsstaat ook een democratisch ethos hoort, namelijk dat je je op een bepaalde manier uitlaat. Je kan een democratische rechtsstaat ook kapot maken in woorden, daar begint het doorgaans mee.”

Inderdaad zo begint het en als je dit kritiekloos aanvaardt is die rechtsstaat die we voor zelfsprekend hielden, opeens kapot. Zie waar Trump mee bezig is. Voor dit gevaar wilde ik waarschuwen tijdens mijn afscheidsreceptie. U kunt in mijn onderstaande column lezen hoe ik dat deed (https://stellingwerf.nl/wolvega/Rechtvaardig-Een-eerste-terugblik-op-ruim-40-jaar-advocaat-28897839.html)

Stukje afscheid

In woorden kan de rechtsstaat langzaam maar zeker worden uitgehold. Door zoals Wilders doet, de Nederlandse onafhankelijke rechters ‘neprechters’ te noemen, het parlement waar hij sinds 1998 zelf inzit een ‘een nepparlement,’ vluchtelingen ‘gelukzoekers’, kunstenaars ‘subsidieslurpers’, journalisten ‘tuig van de richel’, klimaatactivisten ‘milieugekkies’, door hem voorgestelde belasting op hoofddoekjes: “kopvoddentax” te noemen.

Je kan ook in beleid en politieke daden, de grenzen zoeken en die overschrijden zoals Yesilgoz doet 1) door kansarme asielzoekers zonder wettelijke basis of rechterlijke toetsing gevangen te zetten; 2) door samen met haar formatiepartners van destijds in een motie de leden van de 1e kamer op te dragen tegen de spreidingswet te stemmen en 3) door het openbaar ministerie (OM) tot uitvoering van haar beleid te dwingen terwijl dat beleid vermoedelijk onwettig is en zij de onafhankelijk magistratelijke staat van dat OM daarmee negeert.

Orban uit Hongarije en de PiS-partij van de tweelingbroers Kaczyński in Polen kwamen ook democratisch aan de macht, om maar niet meteen met Adolf Hitler aan te komen. In Hongarije heeft de democratie Orban niet overleefd en in Polen is de democratische rechtsstaat op het nippertje gered.

Bij de parlementsverkiezingen van 2023 werd de extreem rechts-populistische PiS wederom de grootste partij, maar het was twijfelachtig of zij een meerderheidscoalitie zou kunnen vormen. Drie oppositiepartijen leken daar onder leiding van Donald Tusk meer kans toe te hebben. In december 2023 werd Tusk premier van Polen en werd PiS oppositiepartij.

Het is niet ondemocratisch om een ondemocratische partij die de grootste werd tijdens de verkiezingen toch uit te sluiten van de macht. Dat lijkt mij zelfs een democratische plicht. Wat in Polen kan kan in Nederland ook.

Goede voornemens

Eerde de Vries1 reactie

Mijn eerste column als ambteloos burger, nou ja misschien mag ik me nog columnist noemen, naast pensionado. Ik blijf jullie dus nog even bezighouden met wat mij bezighoudt.

Steeds vaker lijken relevante maatschappelijke discussies over bijvoorbeeld stikstof, de wolf, vuurwerk en al wat afgezwakt, Zwarte Piet,  en sinds 7 oktober, Hamas/Israël, gierend uit de bocht te vliegen.

Over en weer lijken mensen zichzelf  het recht te geven de andersdenkenden meedogenloos te attaqueren. Wat lijkt begonnen op de sociale media breidt zich meer en meer uit naar het echte leven.

Vanmorgen las ik in mijn plaatselijke krant over een 54-jarige Mountainbiker, of hoe noem je zo’n  “man in lycra on bike” die door de bossen scheurt, vaak in een luidruchtig peletonnetje soortgenoten. pexels-jose-ricardo-barraza-morachis-3642537Als ik deze krant mag geloven ging de man helemaal los op een BAO (een buitengewoon opsporingsambtenaar) die hem staande hield omdat daar niet gecrost mocht worden.

Was hier een Tik Tok filmpje van gemaakt dan zou het zeker “viral “ zijn gegaan. Vreselijk gedrag verspreidt door de (sociale) media is immers onweerstaanbaar en verslavend en roept even vreselijke reacties op.

Zo bekritiseerde een iets bekendere columnist, dan de schrijver van dit stukje, Eus zich op over, toevallig ook weer een BOA, die een arme hardwerkende pakjesbezorger op de bon slingerde omdat hij  zijn busje even had geparkeerd waar dat niet mocht. Die kritiek leidde ook onvermijdelijk weer tot een heftige discussie over BOA’s in het algemeen maar richtte zich ook tegen Eus. Zo gaat dat. Een Rotterdamse Wethouder reageerde meteen met “Als je niks kunt, word je columnist. Lekker zeiken vanaf de zijlijn, zonder iets toe te voegen aan de maatschappij.”

So far voor het nut van columnisten. Misschien moet ik het toch maar houden bij pensionado.

Maar ja, ik pretendeer toch iedere keer weer, wel iets toe te voegen aan dat maatschappelijk klimaat.

Daarom sluit ik af met een goed voornemen, verwoordt door weer een columnist, Bas Heijne van de NRC in zijn stuk over ophef en polarisatie:  Vraag jezelf steeds af voor je boos en verontwaardig wil reageren op een vermeende misstand:

“Voegt je emotie iets toe, leidt het tot iets beters? Is het goed voor het klimaat, of is gewoon nog meer olie op het vuur?”

Ik wens u weldoordachte en welwillende discussies toe in 2024.

Een open brief aan de aanstaande minister van Justitie en Veiligheid

Eerde de VriesEen reactie plaatsen

In deze column, zie blz 12-14 van Margje van Weerden, onderdeel Rechtstreeks (een periodiek voor de Rechtspraak) geschreven in de vorm van een open brief brief aan de aanstaande minister van Justitie en Veiligheid, vraagt genoemde columniste aandacht voor die punten die de komende tijd besproken gaan worden door #PVV, #NSC, #BBB en #VVD tijdens de komende informatiefase. Ik lees deze column als een ernstige waarschuwing aan die gehele coalitie? en meer nog aan heel (nu nog) rechtsstatelijk Nederland.

Zo schrijft de columniste, na eerst de botsingen tussen veiligheid en justitie te hebben uitgelegd, (maatregelen ter bescherming van de veiligheid door een machtige overheid, beknotten vaak de vrijheden van de burger):

“Uw voorgangers (lees o.a. Dilan Yesilgoz ) legden vaak de nadruk op veiligheid. Ferme taal doet het electoraal goed, maar u bent ook een hoeder van de rechtsstaat. Zonder rechtsstatelijkheid is een democratie een dictatuur van de meerderheid, waarin minderheden en individuen kunnen worden vermorzeld.“

Over die laatste door mij “vet” weergegeven waarschuwing zouden rechtgeaarde parlementariërs niet hoeven te discussiëren. Als ze daar niet op voorhand van doordrongen zijn, dienen ze gewantrouwd te worden.

Margje van Weerden hekelt in dit stuk ook zo’n vage term al “ondermijning” en beëindigt haar column, die u eigenlijk in z’n geheel zou moeten lezen, nee zou moten bestuderen, met:

“Het grootste risico hiervan is dat we ‘om te voorkomen dat de rechtsstaat wordt ondermijnd’ terecht komen in een eindeloze strijd voor meer veiligheid, waarbij de rechtsstatelijke waarborgen juist afrokkelen. Ofewel, het risico is dat de rechtsstaat wordt ondermijnd juist in naam van de strijd tegen ondermijning, dat de overheid steeds meer macht en middelen vergaart en de rechtsbescherming afalf. ‘Rechtsbescherming’ was na de toeslagafaire het speerpunt van politieke aandacht in het bestuursrecht, maar soms wordt vergeten dat ook in het strafrecht burgers in de knel kunnen komen en recht hebben op bescherming. Dus, beste minister, als de strijd tegen ondermijning je topprioriteit wordt, ‘weet waar je over praat’. Justitie staat niet voor niets vóór veiligheid.”

Voor het vormen van coalitieakkoord zou je geen Grondwetgeleerde nodig moeten hebben of kenners van internationale (mensenrechten-)verdragen, tot stand gekomen na de verschrikkingen van Wereld Oorlog II. De strekking van die documenten moeten onderdeel zijn van je DNA als burger en zeker als politicus.

Ga je bezien of iets nog net wel/niet kan, volgens de geldende, en breed aanvaarde grond- en mensenrechten dan ben je al ondermijnend bezig om het vaag te verwoorden of fermer dan leg je de bijl aan de wortels van de rechtsstaat.

Met grote dank aan Rechtstreeks en Margje van Weerden