“Race is the child of racism, not the father” Zo zei Ta-Nehisi Coates het in zijn mooie boek in de vorm van een brief aan zijn zoon  “Between the World and Me”, met een directheid die past in deze tijd.

Begin zestiger jaren zei James Baldwin het in een interview, naar mijn idee treffender, toen hij de vraag stelde waarom “de witten” de “neger” nodig hadden en “neger” werd toen nog niet hypocriet of zo u wilt, “politiek correct”, weg gepiept:

‘Wat witten moeten doen, is bij henzelf te rade gaan waarom ze überhaupt ooit behoefte hadden aan een neger. Want ik ben geen neger. Ik ben een mens… En als ik hier niet de neger ben, en jullie hebben hem verzonnen, als jullie, witten, hem hebben verzonnen, dan moeten jullie je maar eens goed afvragen waaróm. Daar hangt de toekomst van het land van af.’

Dit citaat las ik weer in een stuk van Zadie Smith over de film “Get Out” gepubliceerd in De Groene Amsterdammer (zie hier ). 

Bas Heijne lijkt in onderstaande passage uit zijn mooie stuk: “Het radicale antwoord op haat is waardigheid.” , geplaatst in de katern Opinie & Debat van NRC van 9 september 2017, eigenlijk het antwoord op Baldwins vraag te geven:

“Daar waar Gandhi, King en Mandela de strijd aangingen, bestond een gapende discrepantie tussen enerzijds fraaie woorden over beschaving en verlichting en anderzijds een pijnlijke werkelijkheid waarin ongelijkheid door veel mensen als de onwrikbare, natuurlijke orde werd beschouwd. Dat laatste verklaart de diepe haat in de ogen van de politiemannen en protesterende witte mannen en vrouwen in het diepe Zuiden van de Verenigde Staten, die de acties en marsen van Martin Luther King en zijn medestrijders in de burgerrechtenbeweging probeerden te saboteren en neer te slaan. Het zijn nog altijd schokkende beelden. Onvoorstelbaar nu – tot je denkt aan de verwensingen en bedreigingen die het keurige activisme van Sylvana Simons losmaakt.  ”

De blanken hadden die door Heijne genoemde onwrikbare, natuurlijke orde van ongelijkheid nodig om het eigen schuldgevoel weg te redeneren. Het is het oude liedje: door een bevolkingsgroep minderwaardig te maken, door de neger te maken,  ontsloeg je jezelf van de plicht die bevolkingsgroep gelijkwaardig te behandelen.

De blanken hebben het ras bedacht Race is inderdaad the child of racism.

Welke identiteit verliezen wij nu eigenlijk als we toegeven dat er nog het een en ander gecorrigeerd moet worden aan onze werkelijke houding ten opzichte van gekleurde medemens?  Niet alleen de toekomst van Amerika maar ook die van ons land  hangt af van die correctie (zie Baldwin hierboven).

Ben ik net klaar met dit stukje en dan lees ik nog dat interview van de burgemeester van Palermo, Leoluca Orlando (70) te vinden in Trouw van 9 september 2017. Daarom plak ik er nog een citaat aan vast uit dat vraaggesprek (zie Blendle).

Nadat hij de journalist er nog even op wijst dat vluchtelingen mensen zijn, stelt hij: “Niemand kan veroordeeld worden om te leven en te sterven op de plaats waar zijn of haar ouders zijn geboren. We moeten af van het idee dat de staat een gesloten plek is. Ik ben geen Italiaan omdat mijn vader en moeder dat waren; ik ben Italiaan omdat ik zelf besloten heb dat te zijn. Ik had er ook voor kunnen kiezen om Duitser, Hollander of Tunesiër te worden. Zo denk ik erover. Mijn identiteit hangt niet af van het bloed van mijn ouders, mijn thuisland is daar waar ik woon.”

Deze uitsmijter paste te mooi in mijn “bloemlezing”om hem er niet in op te nemen.