De feiten

Gelukkig kennen de meeste rechterlijk uitspraken een onderdeel waarin eerst feiten op een rijtje gezet worden. Daarna volgt vaak een weergaven van de meningen van de beide partijen, vervolgens komt het rechterlijk oordeel. De rechter waakt ervoor dat feiten en meningen niet door elkaar gaan lopen.

Anders dan in de wetenschap en de rechtspraak, komen de feiten in de politiek meer en meer in het gedrang. Politici kunnen hun kiezers steeds moeilijker overtuigen van het feit dat ingewikkelde zaken beter aan deskundigen overgelaten kunnen worden en dat die deskundigen ook vertrouwd moeten worden. Terwijl die burgers lijken te denken dat zij “toch ook even veel recht van spreken hebben als al die elitaire deskundigen in witte jassen of mooie pakken. Een wetenschappelijke stelling is toch ook maar een mening!?” De media waaien met deze “fact free” wind mee en treden hier zelden corrigerend op. Ze laten bijvoorbeeld, na een vaccinatie oproep van de deskundige medicus op het gebied van baarmoederhalskanker, een ongeruste moeder aan het woord die haar dochter niet laat vaccineren van dat vaccin. Op het internet las zij baarlijke nonsens over de bijwerkingen van dit vaccin. Die medicus heeft er toch voor “doorgeleerd” en die moeder niet.

Fact free politics is in Amerika al eerder regel dan uitzondering, maar gelukkig blijven de rechters zich daar nog wel aan de feiten houden. De gouverneur van Maine die aan een uit ebola-gebied teruggekeerde verpleegkundige een verplichte quarantaine van 3 weken had opgelegd, inclusief politiebewaking, werd door de rechter teruggefloten. De verpleegkundige vertoonde geen enkel verschijnsel van een ebola-infectie, en kon zolang dat het geval was, de ziekte dus ook niet overdragen. Een onbetwist wetenschappelijk feit. Kan wel wezen, moet de gouverneur gedacht hebben, maar mijn kiezers zijn bang en dat weegt voor mij zwaarder dan de vrijheid van de verpleegkundige. Niet voor de rechter dus, gelukkig. Die stelde zeer genuanceerd vast  dat de angst voor de verspreiding van ebola in de VS  “niet helemaal rationeel is”.

Soms zijn zaken gewoon complex en vereist het kennis, studie en een genuanceerde afwegingen om in zo’n ingewikkelde kwestie tot het juiste oordeel te komen. Rechters weten dat en handelen daarnaar. In de politiek is vaak pas ruimte voor een genuanceerde afweging tijdens de behandeling in de Eerste Kamer.